Inleiding Raam III: het land wordt ingericht

De inrichting van de Noordoostpolder was voor de drooglegging en tijdens de opbouwjaren het onderwerp van vele studies. Over elke sloot en elke weg werd nagedacht. Er werd niets aan het toeval overgelaten. Doelmatigheid was de drijfveer van veel studies en plannen.  

Verkaveling

Dit gaat ook op voor de verkaveling. De rechthoekige kavels zijn al te vinden in de Hollandse polders, maar zijn nergens zo consequent uitgevoerd en gehandhaafd als in de IJsselmeerpolders. Het heeft een landschap opgeleverd dat zijn gelijke in de wereld niet kent.

Model Christaller

De nederzettingen zijn evenmin op toevallige wijze ontstaan, maar geplaatst volgens het model van Christaller: een kern in het midden, een ring van kleine kernen, die tezamen het omringende platteland verzorgen. In de Noordoostpolder is dat model voor het eerst, en consequent toegepast. In de Wieringermeer liggen de kernen nog op een kluitje, op min of meer gelijke afstand van elkaar, waardoor de hoofdplaats Wieringerwerf zich ten opzichte van het nauwelijks kleinere Middenmeer niet heeft weten te onderscheiden. Tijdens de inrichting van de Flevolandse polders werd het idee van de kleinere kernen snel achterhaald door de toegenomen mobiliteit: met bromfiets en later auto reden dorpsbewoners met hetzelfde gemak door naar de grote kern.

Klik op de afbeelding voor animatie van Christaller's centrale plaatsentheorie.Christaller trachtte de ontwikkeling en spreiding van steden ten opzichte van elkaar te verklaren door te zoeken naar regels die aantal, grootte en ruimtelijke spreiding van deze steden bepalen. 2007Klik op de afbeelding voor animatie van Christaller's centrale plaatsentheorie.Christaller trachtte de ontwikkeling en spreiding van steden ten opzichte van elkaar te verklaren door te zoeken naar regels die aantal, grootte en ruimtelijke spreiding van deze steden bepalen. 2007

 

Landschap

Film: Noordoostpolder vanuit de lucht.


Net als de kavelgrenzen zijn ook de wegen in hoofdzaak kaarsrecht. Zelfs in de productiebossen, die zijn aangelegd op voor de landbouw onrendabele gronden, zien we rechte bomenrijen. Beplanting van erven en wegbermen en de dorpsbossen dragen tevens bij aan een wat minder kale en winderige leefomgeving.

De laatste jaren zijn ook weer natuurlijke processen mogelijk gemaakt rond Schokland en in het oosten van de Noordoostpolder. De grote bossen daar zijn hun betekenis voor de houtproductie kwijtgeraakt, en omgevormd (en ook uitgebreid) tot natuurgebieden.